One nas lubią, te
samotne cmentarze, one, które są z nami tak bardzo, że nieledwie tkwią w środku
nas.(H. Poświatowska).
Od kilku lat stowarzyszenie Twoja Ziemia Pobiedziska,
którego jestem członkinią, zabiegało o
upamiętnienie jednego z licznych ( na terenie gminy) cmentarzy ewangelickich. Dlaczego?
Nasz stosunek do przeszłości, do historii jest miarą naszej kultury. Upamiętnienie łączy się z uporządkowaniem i
posadowieniem głazu z napisem bądź umocowaniem tablicy informacyjnej. Nie jest
to wcale łatwe przedsięwzięcie, gdyż cmentarze ewangelickie są własnością
skarbu państwa, a zatem decyzja odnośnie ich upamiętnienia, to przysłowiowy
korowód. ( zdarzały się sytuacje, że ramach czynu społecznego ludziska posprzątały
cmentarz, a potem musieli się z tego gęsto tłumaczyć, że nie był to akt
wandalizmu).
Cmentarze ewangelickie zazwyczaj są brudne, zasypane hałdami
śmieci tzw. codziennego użytku, azbestem, gruzem z budowy i resztkami
wyposażenia. Taka sytuacja jest w Borowym –Młynie, Kołacie, Jerzynie i wielu
innych maleńkich wioskach i osadach.
Stowarzyszenie Twoja Ziemia Pobiedziska działa na terenie
gminy Pobiedziska. W roku 2018 wygraliśmy konkurs grantowy rozpisany przez
Lokalną Grupę Działania „Trakt Piastów” w Łubowie. Projekt nosi nostalgiczną
nazwę „U nas dawno temu”, a jego celem
była integracja mieszkańców wokół
wspólnego działania-zadania, czyli upamiętnienia zdewastowanego cmentarza
ewangelickiego w miejscowości Borowo-Młyn. Odbyło się kilka spotkań integracyjnych z udziałem regionalistów: Tadeusza Panowicza,
Ewy i Włodzimierza Buczyńskich i Błażeja
Sienkowskiego. Odbyliśmy też spotkania w sąsiedniej miejscowości –
Kołacie, której mieszkańcy ubolewali nad zanieczyszczonym i bardzo zaśmieconym
cmentarzem w centrum wsi ( za świetlicą wiejską) i także planują jego
upamiętnienie. Pieniądze na refundację
grantu, to również sprawa trudna i karkołomna. Szukaliśmy wsparcia i
pożyczki, ale w rezultacie członkowie
stowarzyszenia solidarnie wyłożyli własne pieniądze na realizację grantu, na
zwrot których, mogą liczyć po zakończeniu projektu.
Warto wspomnieć, że Stowarzyszenie podpisało
ze starostwem powiatowym umowę użyczenia gruntu cmentarza. Jest to pierwsza tego typu umowa podpisana między stowarzyszeniem a starostwem, nie zdarza się raczej, by ktoś chciał wziąć w użyczenie teren cmentarza.
W tym roku, w ramach
funduszu sołeckiego, postaraliśmy się o
niewielką kwotę - 1000zł - na prace związane z pielęgnacją terenów zielonych w
sołectwie w przyszłym roku.
Sprzątanie cmentarza o powierzchni ok 1400 m.kw. odbyło się
w kilku etapach. Pierwsze bardzo pracochłonne działanie, z udziałem piły
spalinowej i rębaka, trwało około 7 godzin. Powiatowy konserwator zabytków
wydał opinię odnośnie usunięcia chaszczy – głownie zdziczałych śnieguliczek,
lilaków i czeremchy, więc tego dnia przemieliły się wszystkie niechciane
krzaki, suche gałęzie, stare skarłowaciałe drzewa owocowe. Wyrównując teren cmentarza odnaleźliśmy 3 groby.
W następnym tygodniu porządkowaliśmy
kolejne hałdy, wycinaliśmy niewielkie pnie, grabiliśmy i równali teren
cmentarza. Kolejnym etapem będzie
posadowienie głazu i nasadzenia cisów. We wszystkich pracach towarzyszyli nam
mieszkańcy.
Finałem projektu jest uroczystość odsłonięcia głazu
upamiętniającego i spotkanie z mieszkańcami w zajeździe „Rzepicha” w Promno-Stacji. Projekt „ U nas dawno temu” został objęty
honorowym patronatem starosty poznańskiego
Jana Grabkowskiego. Zapraszamy 12 października 2019 r. o godzinie 11.00 na
cmentarz w miejscowości Borowo– Młyn a
potem na spotkanie podsumowujące projekt. Podczas spotkania będą rozdawane
broszury informacyjne dotyczące historii wsi i jej dawnych mieszkańców.
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów
Wiejskich. Europa Inwestująca w obszary wiejskie.” Instytucja Zarządzająca PROW
2014-2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Autorką zdjęć jest mieszkanka gminy Pobiedziska, od lat fotografująca jej piękne zakątki i zakamarki - Iwona Tomaszewska
